ცხინვალში ინტერესით აკვირდებიან საქართველოს გენერალური პროკურატურის მიერ ყოფილი შინაგან საქმეთა მინისტრისა და ყოფილი პრემიერ-მინისტრის, გიორგი გახარიას წინააღმდეგ აღძრული სისხლის სამართლის საქმის გამოძიებას. მას ბრალი ედება ტერიტორიის ნაწილზე კონტროლის დაკარგვასა და სამხრეთ ოსეთთან შეიარაღებული კონფლიქტის განახლების საფრთხის შექმნაში. საუბარია 2019 წელს წნელის სოფელთან პოლიციის პოსტის დამონტაჟებაზე.

საქართველოს ყოფილ პრემიერ-მინისტრს ე.წ. „წნელისის პროვოკაციის“ ორგანიზებაში ადანაშაულებენ. 2019 წელს, გახარიას ბრძანებით, ქართული პოლიცია სამხრეთ ოსეთის ტერიტორიაზე ღრმად შეიჭრა და სოფელ უისტას (წნელისი) ზემოთ საკონტროლო პუნქტი მოაწყო.

გამომძიებლების თქმით, გახარიას ამ გადაწყვეტილებამ „დაძაბულობა გამოიწვია სამხრეთ ოსეთის თვითგამოცხადებული რესპუბლიკის ხელისუფლებასთან ურთიერთობებში“.

სინამდვილეში, სამხრეთ ოსეთზე მოლაპარაკეების ინტერესს არა იმდენად გიორგი გახარიას ბედი, არამედ ქართული პოლიტიკური სამზარეულო იწვევს. როგორ გარდაიქმნა 2008 წლის შემდეგ საქართველოს უსაფრთხოების ძალების პირველი გახმაურებული წარმატება (ასე იყო წარმოდგენილი ეს ამბავი 2019 წელს) საქართველოს სახელმწიფოს წინააღმდეგ დივერსიად? როგორ ხდება გუშინდელი გამარჯვებული ბრალდებული და როგორ ადანაშაულებენ ახლა მისი თანამებრძოლები, რომლებიც მის გამარჯვებას აღნიშნავდნენ, ყოფილ გმირს კონსტიტუციური წესრიგისა და საქართველოს ეროვნული უსაფრთხოების საფუძვლების წინააღმდეგ საბოტაჟში?

საინტერესოა, აღნიშნავენ მომხსენებლები, თუ როგორ იწერება მთელი ისტორიული ეპიზოდი მხოლოდ იმიტომ, რომ მისი ცენტრალური პერსონაჟი გამოეყო მმართველ „ოცნებას“ და ოპოზიციაში გადავიდა.

საქმის მასალებში გახარიას ქმედებები განმარტებულია, როგორც „...საბოტაჟი, დამამძიმებელ გარემოებებში საბოტაჟის მცდელობა, უცხოური ორგანიზაციის ან უცხო სახელმწიფოს კონტროლის ქვეშ მყოფი ორგანიზაციის სასარგებლოდ მტრული საქმიანობის ხელშეწყობა, აგრეთვე სახსრების მობილიზება საქართველოს კონსტიტუციური წესრიგისა და ეროვნული უსაფრთხოების წინააღმდეგ მიმართული საქმიანობისთვის“.

სამხრეთ ოსეთის მოლაპარაკეები აღნიშნავენ, რომ იმ დღეებში საქართველოს მსგავსი არაფერი ემუქრებოდა. თავდაპირველად, მათ თავად ეგონათ, რომ ქართველები სამხრეთ ოსეთის ტერიტორიაზე პოსტის განთავსებით პროვოკაციას აწყობდნენ. ჰაერში ისევ ომის სუნი დატრიალდა. ანატოლი ბიბილოვმა მათ ულტიმატუმი წაუყენა: ან ამოიღეთ ეს პოსტი ჩვენი ტერიტორიიდან, ან გავანადგურებთ! იმ დღეებში ცხინვალისა და მიმდებარე სოფლების ბევრი მცხოვრები ოჯახებით ჩრდილოეთ ოსეთში გადაჰყავდა, როგორც ეს 2008 წლის ომამდე იყო.

მაგრამ მალე მუქარა შეწყდა და ხალხი დამშვიდდა. 2008 წელთან ასოციაციები შეუსაბამო აღმოჩნდა. როგორც ირკვევა, სამხრეთ ოსეთს ახლა არ აქვს უფლება გამოიყენოს სამხედრო ძალა მოსკოვის ნებართვის გარეშე, თუნდაც იმ მცირერიცხოვანი დანაყოფებით, რომლებიც მისი შეიარაღებული ძალების შემცირების შემდეგ დარჩა და ასეთ ლოკალურ ეპიზოდში. კოკოითის პრეზიდენტობის დროს ასეთი ინციდენტების რაოდენობა წელიწადში ათეულობით იყო.

რუსეთი უზრუნველყოფს რესპუბლიკის უსაფრთხოებას და ასევე განსაზღვრავს საფრთხეების ხარისხს და მათზე რეაგირების პროცედურას. სწორედ ამიტომ არ მომხდარა ომი. სამხრეთ ოსეთის მცირერიცხოვანი სპეცრაზმი სინაგურასა და წნელისში მდებარე ქართული პოსტების გარშემო დარბოდა, ჩასაფრებლებით ისხდნენ, მაგრამ საქმე სროლამდე არ მისულა.

ერთი წლის შემდეგ, პარლამენტის სხდომაზე, ანატოლი ბიბილოვი იტყვის:

„ჩვენ არ შეგვიძლია საქართველოსთვის ომის გამოცხადება. საქართველო-სამხრეთ ოსეთის საზღვარზე სიტუაციის ესკალაცია დიპლომატიური გზებით უნდა მოგვარდეს, თუმცა ამ პრობლემის მოგვარების გზა ჯერ არ არის ნაპოვნი.“

სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, წნელისის საკითხი ჟენევის ფორმატის მოლაპარაკებების კიდევ ერთ საკითხად იქცა.

მომხსენებლები აცხადებენ, რომ ქართველი გამომძიებლები აშკარად იტყუებიან, როდესაც აცხადებენ, რომ გახარიამ რაიმე სახის საფრთხე შეუქმნა საქართველოს კონსტიტუციურ წესრიგს. გახარია ასევე იტყუება, როდესაც ღიად საუბრობს ამ მოვლენებზე, როგორც სარისკო, მაგრამ აუცილებელ სპეცოპერაციაზე.

ქართული პოლიცია რუსეთის შეიარაღებული ძალების სამხედრო ბაზას არ მიუახლოვდებოდა, შეიარაღებული წინააღმდეგობის ოდნავი ალბათობაც რომ ყოფილიყო. ქართული საგუშაგოს განთავსება, დიდი ალბათობით, რუს სამხედროებთან შეთანხმებით მოხდა.

და, ხაზგასმით აღნიშნავენ მომხსენებლები, გახარია არ არის ისეთი ადამიანი, რომელსაც შეეძლო ასეთი ღონისძიებების ორგანიზება. ექსპერტების აზრით, საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის ყოფილი უფროსის, ვახტანგ გომელაურის ჩვენება იმის შესახებ, რომ გახარია პოლიტიკური ხელმძღვანელობისა და სუს-ისგან ფარულად მოქმედებდა, არანაირ კრიტიკას არ უძლებს. რა სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურია ეს, რომელმაც შვიდი თვის განმავლობაში ვერ შეამჩნია სასაზღვრო ზონაში გზის მშენებლობა?

სამხრეთ ოსეთის მოლაპარაკეები მიიჩნევენ, რომ საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ეს ქმედება გახარიას წინასაარჩევნო PR-ის ნაწილი იყო პრემიერ-მინისტრად არჩევამდე. მისი ნომინაცია წნელისში „გამარჯვებიდან“ ცხრა დღის შემდეგ მოხდა - ასეთი დამთხვევები არ ხდება.

ასეთ საკითხებში სიურპრიზები არ უნდა იყოს. რუსები ან ოსები ქართველ პოლიციელებს ცეცხლით რომ შეხვედროდნენ, რა პიარი გამოვიდოდა ამისგან?

დროებითი საპარლამენტო საგამოძიებო კომისიის დაკითხვისას გიორგი გახარიამ განაცხადა, რომ საკონტროლო-გამშვები პუნქტის დადგმა საგანგებო ღონისძიება იყო 1800 ჰექტარი ტყის დაკარგვის თავიდან ასაცილებლად. ყოფილი მინისტრის თქმით, ცხინვალი მაშინ ცდილობდა საქართველოსთან საზღვრის გადახედვას და წნელისისა და ჩორჩანას სოფლებს შორის ტერიტორიაზე კონტროლის დამყარებას.

მართლაც, ოსები დაახლოებით ოცი კვადრატული კილომეტრის ფართობის ტყის ფართობს, რომელიც დასავლეთით წნელის სოფელს ესაზღვრება, თავიანთად მიიჩნევენ. ისინი მიუთითებენ საქართველოს სსრ-ის სრულიად საქართველოს ცენტრალური კომიტეტისა და სახალხო კომისართა საბჭოს 1922 წლის 20 აპრილით დათარიღებულ „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შექმნის შესახებ“ №2 დადგენილებაზე. ეს დოკუმენტი განსაზღვრავს სასაზღვრო დასახლებებს შორის მიწების საზღვრებს. ასე აღწერს ის საზღვრის მონაკვეთს სოფელ წნელისთან:

„..., რომელიც მდებარეობს პერანგას მთაზე 5201 მ სიმაღლეზე (შენიშვნა, სიმაღლე ფუტებში, 1585,26 მ); გადაჭიმულია სამხრეთით, ძირულის მთის დასავლეთით მდებარე ამ მთის კალთების გასწვრივ; კვეთს ამ უკანასკნელს და გადის კაპრების-სერის ქედზე 4172 მ სიმაღლემდე (დაახლოებით სიმაღლე ფუტებში, 1271,6 მ); გრძელდება მდინარის ზემო წელის გასწვრივ. ჩარათ-ხევი და შემდგომ კაპრების-სერის ქედის კალთების გასწვრივ, მდინარის დასავლეთით. ლოპანი; ... გ) სამხრეთიდან: სასაზღვრო ხაზი გრძელდება ჩორჩანი-წნელისის გზის გასწვრივ, კვეთს ლოპანის მდინარეს, წნელისის ქვემოთ, ...“.

აღსანიშნავია, რომ 2019 წლის 24 აგვისტომდე არც რუსი მესაზღვრეები და არც საქართველოს პოლიცია არ ცდილობდნენ ტყის ამ ნაწილის კონტროლის აღებას ან შემოღობვას. რუსეთის სასაზღვრო პატრულირება არ გადაადგილებულა მდინარის ლოპანის დასავლეთით, რომელიც სოფლის ცენტრში მიედინება, სამხრეთ ოსეთის პატრულისგან განსხვავებით, რომელთა მარშრუტები გადიოდა კაპრების-სერის ქედის შტოებზე, დაახლოებით იმავე ხაზით, რომელიც აღწერილია #2 დადგენილებაში.

ტყეების გარდა, ამ ტერიტორიაზე მოიპოვებოდა ტალკი (საბადო 1936 წლიდან მუშავდება) და მარმარილო. მაგალითად, მოსკოვში პაველეცკაიას მეტროსადგური წნელისკის მარმარილოთია მოპირკეთებული. ადგილობრივ მარმარილოში უჩვეულო არაფერია, თუმცა ექსპერტები კარიერის უპირატესობაზე მიუთითებენ - კლდის ფენა მისი მოპოვებისთვის მოხერხებულადაა განლაგებული.

პოსტსაბჭოთა ეპოქაში მარმარილოს კარიერს ოსები აკონტროლებდნენ, მაგრამ რეალურად არ იყენებდნენ. ძირითადად მარმარილოს ნატეხები ამოიღეს, რომლებსაც ზნაურსკის რაიონში გზების მოსასხურებლად იყენებდნენ.

საერთო ჯამში, ეს იყო ნეიტრალური ტერიტორია, რაც სასარგებლო იყო საზღვრის ორივე მხარეს მცხოვრები მოსახლეობისთვის. გარკვეული სიფრთხილის დაცვით, მათ შეეძლოთ ტყის გამოყენება საკუთარი საჭიროებებისთვის, შეუმჩნეველი ბილიკებით სიარული ერთმანეთის მოსანახულებლად და კონტრაბანდით დაკავება. „წნელისის იმპორტის“ ერთ-ერთი მთავარი საქონელი ცხინვალში შემდგომი გადაყიდვისთვის განკუთვნილი ქართული ღვინო იყო.

2018 წლის ზაფხულში სამხრეთ ოსეთის მხარის საზღვრისპირა მაცხოვრებლებმა დაიწყეს ინფორმაციის გავრცელება, რომ ქართველები ტყეში მათი მიმართულებით გზას აშენებდნენ: ხეებს ჭრიდნენ და მიწას ბულდოზერებით ასწორებდნენ. მათ შემდეგ დეპუტატებმა განგაში ატეხეს - ისინი შემთხვევის ადგილზე მივიდნენ, შემდეგ პრეზიდენტს შეხვდნენ და ანატოლი ბიბილოვს საზღვრის დასავლეთ მონაკვეთის საზღვრების დასადგენად ზომების მიღება მოსთხოვეს.

ანატოლი ილიჩი საგანგაშო ცნობებს 2019 წლის 24 აგვისტომდე უგულებელყოფდა, სანამ წნელისის ჩრდილოეთ ნაწილზე გადაკიდებულ გორაკზე ქართველების მიერ აშენებული გზის ბოლოს გამაგრებული საკონტროლო-გამშვები პუნქტი არ გამოჩნდა.

თავიდანვე ამბავი უცნაურად გამოიყურებოდა, რადგან ყოფილი მედესანტე ანატოლი ბიბილოვისთვის ქართული საფრთხის წინააღმდეგ ბრძოლის თემა პრიორიტეტული იყო.

ლოგიკურად, მეორე მხარეს გზის მშენებლობის შესახებ პირველი სიგნალების შემდეგ, ის საზღვარზე კამერების წინ, შენიღბვით, ხელში ბინოკლით უნდა გამოჩენილიყო და თანამემამულეებს მტრის შემოჭრის თავიდან აცილების გეგმების შესახებ ეცნობებინა.

სამაგიეროდ, ბიბილოვმა თავისი ხიშტები მიმართა მათ წინააღმდეგ, ვინც მას საქართველოს უსაფრთხოების ძალების განზრახვების შესახებ აცნობებდა.

პრეზიდენტის რეაქცია მისი გარემოცვიდან გავრცელებული ჭორებით ახსნა, რომ ანატოლი ბიბილოვს ხელები შეკრული ჰქონდა, რომ ბიძინა ივანიშვილმა ვლადისლავ სურკოვს სასაზღვრო ტერიტორიის მისთვის დათმობა სთხოვა და ისიც დათანხმდა. სავარაუდოდ, ამის შემდეგ გზის მშენებლობა დაიწყო.

თითქოს ამ ჭორების დასადასტურებლად, ბიბილოვის წრიდან კიდევ ერთი ამბავი გაჩნდა. სავარაუდოდ, პრეზიდენტის მაგიდაზე ივანიშვილის დასავლეთ საქართველოს ერთ-ერთი დასახლების მაცხოვრებლებთან შეხვედრის შესახებ რეპორტაჟი მოხვდა.

შეხვედრაზე დამსწრე ინფორმატორის ცნობით, ივანიშვილის გარშემო მყოფ სოფლის მაცხოვრებლებს შორის სამხრეთ ოსეთიდან ბევრი ლტოლვილი იყო. ოლიგარქმა უთხრა მათ, რომ იცოდა მათი ფინანსური სირთულეების შესახებ, მაგრამ დიდხანს არ მოუწევდათ ატანა: მალე კარიერები დაიწყებდნენ მუშაობას და სამუშაო ადგილების გაჩენასთან ერთად ცხოვრებაც გაუმჯობესდებოდა.

ინფორმატორის თქმით, სოფლის მცხოვრებლებმა ოლიგარქის გამოსწორება სცადეს და უთხრეს, რომ ის ცდებოდა, კარიერები ოსების კონტროლის ქვეშ იყო, მაგრამ ივანიშვილმა ისინი დამამცირებელი ღიმილით შეაჩერა: კარიერები მალე ამუშავდებოდა.

ეს ვერსია ფართოდ განიხილებოდა სამხრეთ ოსეთში და მას როგორც ანატოლი ბიბილოვის მხარდამჭერები, ასევე მისი ოპონენტები ციტირებდნენ. პირველები გამართლებას ამტკიცებენ, რომ სურკოვთან კამათი არ შეიძლება, მეორეები კი საყვედურს ამტკიცებენ, რომ მან ფიცი დადო თავისი ხალხის წინაშე და არა სურკოვის წინაშე.

სასაზღვრო ტერიტორიებისთვის ბრძოლა უშედეგოდ დასრულდა. 2020 წლის დასაწყისში რესპუბლიკა ვლადისლავ სურკოვს წაართვეს და დიმიტრი კოზაკის კონტროლს დაექვემდებარა. ამიტომ, მაშინაც კი, თუ ცხინვალის ჭორები სიმართლეს შეესაბამებოდა, კურატორის შეცვლამ ისინი გააბათილა.

სინაგურასა და წნელისას რაიონებში ტერიტორიის შემდგომი რბილი მიტაცების თავიდან ასაცილებლად, სამხრეთ ოსეთის ჯარებმა საკუთარი პოზიციები განალაგეს ქართული პოსტებს შორის.

შედეგად, ოცი კვადრატული კილომეტრი მიწა შეზღუდული ზონად იქცა, ერთდროულად ორივე მხრიდან - ადგილობრივ მოსახლეობას ტყის ტერიტორიაზე არც ქართველები და არც ოსები არ უშვებენ. ხეობის ეკონომიკური მიზნებისთვის გამოყენებაზე საუბარი აღარ არის.

გიორგი გახარია მართალია, რომ ამ ამბავმა ანატოლი ბიბილოვს საპრეზიდენტო ადგილი დაუჯდა. სხვა შეცდომებთან ერთად, მას ტერიტორიის გაფლანგვაში დასდეს ბრალი და მეორე ვადით არ აირჩიეს.

ჰოდა, ახლა, ექვსი წლის შემდეგ, წნელისის საკონტროლო-გამშვები პუნქტის ისტორია მის ქართველ მონაწილეს, გიორგი გახარიას, უკუღმა უბრუნდება.

ტექსტი შეიცავს ტოპონიმებსა და ტერმინოლოგიას, რომელიც გამოიყენება თვითგამოცხადებულ რესპუბლიკებში, აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთში.

ჩვენ არ ვამჟღავნებთ ამ პუბლიკაციის ავტორების სახელებს რუსეთში არასასურველი ორგანიზაციების შესახებ კანონით გათვალისწინებული სისხლისსამართლებრივი დევნის საფრთხის გამო.

ავტორი: ირაკლი მანაგაძე , ექსპრესნიუსის რეპორტიორი 2009 წლიდან

სოციალური ქსელები

ხაბეიშვილი - ივანიშვილის ხელისუფლება სახელმწიფო ქონებას და ხალხის ფულს საკუთარი ფუფუნებისთვის ფლანგავს

საქართველოს ბანკის მხარდაჭერით, ლბ კაპიტალი თბილისში სასაწყობე პროექტს ახორციელებს

პაატა მანჯგალაძე ჩერგოლეიშვილის განცხადებაზე:მეტი დრო აღარ დავკარგოთ და სჯობს ისევ პროტესტზე და წინააღმდეგობაზე გადავერთოთ

სამხედრო მეთაური ორბანს - სანქციები და უნგრეთში შესვლაზე შეზღუდვები ტრ**ში გაიკეთეთ, ბატონო "ძვლებზე მოცეკვავევ